اشپیگل آنلاین – ترجمه رضا نافعی
دست و پا زدن بی نتیجه
امریکا و اروپا در اوکرائین!
از پایان ماه ژوئیه تحریم های اقتصادی اتحادیه اروپا و آمریکا علیه روسیه به اجرا در آمده اند. مسکو نیز روی به مقابله آورده و جلوی واردات مواد غذائی ازغرب به روسیه را گرفته است .غرب و روسیه چگونه می خواهند برغم جنگ اقتصادی، با هم همکاری کنند؟ گفتگو با کریستیان زوست، کارشناس موسسه «گیگا» برای مطالعات جهانی و منطقه ای در هامبورگ.
اشپیگل: اتحادیه اروپا و آمریکا ورود بانک های روسیه را به بازارهای مالی خود ممنوع ساخته اند. از این پس صدور سلاح های جنگی و تکنولوژی پیشرفته به روسیه ممنوع شده است. روسیه متقابلا مانع ورود مواد عذائی از غرب به روسیه شده است. آیا مارپیچ بالا رونده تحریم ها به کار افتاده است؟
زوست: البته میتوان بر شدت تحریم ها باز هم افزود. روسیه می کوشد بهای تحریم ها را برای غرب سنگین کند. وقتی کشورهای قدرتمند در برابر هم قرار می گیرند، بالا رفتن متقابل مارپیچ تحریم ها امری است عادی.
اشپیگل: غرب چه گام های دیگر می تواند بردارد؟
زوست: اتحادیه اروپا و آمریکا می توانند در کنار تحریم های کنونی موسساتی را که در بخش استخراج نفت و معاملات گازی روسیه سهیم می گردند نیز مجازات کنند و می توانند بانک های روسی را تا حدود زیادی از بازارهای مالی دور نگه دارند.
اشپیگل: «گاری کلاید هوفباوئر» دانشمند آمریکائی با همکاران خود در حدود 200 مورد تحریم را از سالهای 1914 تا 2000 مورد بررسی قرار داده است. یکی از نتایجی که آنها بدست آورده اند این است: فشار تدریجی به نتیجه نمی رسد، از همان آغاز چکش را به کار ببرید. آیا در آغاز برخورد غرب با پوتین خیلی ملایم بوده است؟
زوست- بنظر من واکنش اتحادیه اروپا هنگام بحران کریمه متناسب بود. تحریم ها کاملا هدفمند متوجه افراد بود و همزمان با آن مذاکرات با روسیه هم در جریان بود. اشغال کریمه (پیوستن کریمه به روسیه) که بر خلاف موازین حقوق بین المللی بود نمی توانست بی پاسخ بماند . (باید گفت که ناظران سیاسی یادآور شده اند که بمباران و اشغال یوگوسلاوی، عراق، افغانستان، لیبی، سوریه و…که همه ناقض موازین حقوق بین المللی بودند پیش از آن و به ابتکار آمریکا و ناتو کشورهای همپیمان با آنها روی داده بودند .م) ولی من به تشدید تحریم ها نگاهی نقادانه دارم .
اشپیگل: با این سیاست عرصه بر پوتین بسیار تنگ می شود؟
زوست: شانس موفقیت تحریم ها ناچیز است. نمی توان انتظار داشت که سبب تغییر روش روسیه گردند. اشغال کریمه و حفظ نفوذ در اوکرائین در کانون علائق روسیه قرار دارند. از این رو کرملین حاضر است بهای گزافی نیز برای آن بپردازد.
اشپیگل: فکر می کنید تاب تحمل اتحادیه اروپا و آمریکا تا کجاست؟
زوست: هم فاصله آمریکا از اوکرائین خیلی زیاد است و هم مبادلات اقتصادی آمریکا با روسیه اندک. معلوم نیست که اروپا حاضر به پرداخت هزینه ای سنگین باشد. پوتین همین حالا موفق شده کشورهای اروپائی را تا حدی از هم جدا سازد.
اشپیگل: چطور؟
زوست: برغم وجود تحریم ها، جلوی فروش دوکشتی جنگی فرانسه به روسیه گرفته نشد. با فروش این دوکشتی تحرک روسیه بیشتر می شود. و در عین حال اشاره فاجعه آمیزی به وضعیت غرب نیز هست. تحقیقات نشان داده اند که تحریم ها وقتی موثر هستند که تحریم کنندگان حاضر باشند تا حدی بهای آن را بپردازند.
اشپیگل: ولی کارشناسان معتقدند وقتی قیمت ها بالا رفت صدمه اقدام پوتین مبنی بر ممانعت از ورود مواد غذائی به روسیه به مردم وارد خواهد آمد.
زوست: فشار اقتصادی بر مردم زیاد می شود ولی تجربه نشان داده که این فشار در رژیم های متکی به قدرت، تبدیل به فشار سیاسی به دولت نخواهد شد. بلکه برعکس سبب به هم پیوستگی بیشتر می گردد. با حمایت رسانه ها و ارگانهای امنیتی از دولت بیم قیام علیه پوتین نمی رود. در حال حاضر حتی سبب محبوبیت پوتین نیز شده است. غرب برای مردم روسیه بد کار است و پوتین به مردم این احساس را می دهد که کشورشان سربلند ایستاده است.
اشپیگل: غرب تا کی باید درانتظار موفقیت بماند؟
زوست: این تنش می تواند در همین سطح چند سالی بماند. یک پرسش مهم این است که روش اطرافیان پوتین چگونه خواهد بود. امید غرب این است که نخبگان رهبری و اولیگارش ها زیر فشار قرار گیرند و بنوبه خود پوتین را زیر فشار بگذارند. ولی غرب باید به گفتگو با روسیه ادامه دهد، تا از روند بالارونده تنش بدر آید.
اشپیگل: در حال حاضر تاکتیک کدام طرف ماهرانه تر است – غرب یا پوتین؟
زوست: رفتار پوتین هماهنگ با تصویریست که از جهان دارد. او چالش در اوکرائین را گرم نگاه می دارد، بی آن که روسیه دخالت چشمگیری در آن داشته باشد. اتحادیه اروپا با نقشه سه مرحله ای خود، یعنی افزایش تدریجی تحریم ها ، دست و بال خود را بسته است. هدف ها نیز روشن نیستند. غرب در آغاز خواستار بازگشت روسیه از کریمه بود. ولی امروز دیگر صحبتی از آن در میان نیست. کریمه از دست اوکرائین رفته است.
اشپیگل: آیا نمونه هائی هم هستند که نشان دهند تحریم ها به موفقیت انجامیده اند؟
زوست: بنظر من تحریم ها در مورد ایران سبب شدند که ایران حاضر به مذاکره شود. فشار اقتصادی آنچنان زیاد است که مردم و نخبگان سیاسی سیاستی را که تا امروز اعمال می شد زیر سوال بردند. در آفریقای جنوبی نیز تحریم های بین المللی به برافتادن رژیم آپارتاید کمک کردند.
اشپیگل: آیا غرب نمی تواند امیدی به دوران پس از پوتین داشته باشد؟
زوست: به آن نباید امید بست. هم کریمه باید روسی بماند و هم اوکرائین هم منطقه نفوذ روسیه. هیچ پرزیدنت روسی نمی تواند این مرز را نادیده بگیرد.
آینده ما 
متاسفانه تحریم روسیه توسط غرب موجب تقویت تندروها در ایران نیز خواهد شد و همگرایی بیشتری بین روسیه و جمهوری اسلامی ایجاد می کند.