تاجیگستان 24 سال پس از کوچ روس ها

تاجیگستان

24 سال پس از کوچ روس ها

یونگه ولت- گزینش و ترجمه رضا نافعی

روز یکشنبه در تاجیکستان انتخابات است. تاجیکستان، واقع در آسیای میانه، به دریاها یا دیگر راههای بازرگانی بین المللی متصل نیست. جمعیت این کشور 8،5 میلیون نفر و زبان آن فارسی تاجیکی است. تاجیکان اکثرا مسلمان و سنی هستند.

(تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در برخی دوران های پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از امپراطوری ایران بود. پس از تسلط اسلام، سرزمین خراسان و فرارود (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی‌زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب می‌گردد. در نخستین سده‌های هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی را در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاست).

تاجیکستان در میان کشورهائی که پس از فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991 بوجود آمدند، فقیر ترین کشور است.

انتخابات در تاجیکستان مهندسی شده است و پدید آمدن نتایج نامنتظر و یا حتی تغییرات اساسی در آن مطلقا ناممکن است. «امامعلی رحمان اف» از سال 1992 رئیس جمهور بلامنازع تاجیکستان و رهبر حزب دموکرات خلق ، بر کشور تسلط دارد. مهمترین ابزار حکومت او عبارتست از انحصار تقریبا مطلق بر رسانه ها. مخالفان سیاسی یا با نظام سیاسی همرنگ می شوند و یا مرعوب و یا زندانی.

در انتخابات سال 2010 ،که اینک به پایان می رسد، از 63 کرسی پارلمان 55 کرسی در اختیار نامزد های حزب دموکرات خلق و یا نامزد های باصطلاح » مستقل»ی قرار گرفتند که کاملا در خط حزب حاکم حرکت می کنند. هشت کرسی باقی مانده بین چهار حزب دیگر قرار گرفته که هر یک دو نماینده در پارلمان دارند. این احزاب عبارتند از حزب اسلامی » تولد دوباره»، حزب کمونیست، حزب دهقانان، حزب اصلاحات اقتصادی. حزب اصلاحات اقتصادی و حزب دهقانان در واقع شعبه های حاکم هستند. دو حزب تزئینی برای نمایش کثرت گرائی. حزب کمونیست هم نقش مشابهی دار با اندکی امکان تحرک.

تنها حزب اپوزیسیون در مجلس حزب اسلامی «تولد دوباره» است که هم با فشارهای مرعوب کننده روبروست و هم با خریدن این یا آن نماینده. هنگام مبارزات انتخاباتی برای بی اعتبار کردن اخلاقی «محی الدین کبیری» رهبر حزب که متاهل است از طریق «شبکه های اجتماعی» ویدئوهائی به نمایش گذاشته شد که او را هنگام مغازله با یک روسپی نشان می داد.

«حزب اسلامی تولد دوباره» از پست های تقلبی که از قرار توسط سازمان اطلاعات رژیم بنام این حزب در فیس بوک گذاشته می شود نیز شکایت کرد. یک حزب مخالف دیگر حزب «سوسیال دموکرات» نیز در انتخابات سال 2010 بدلیل دست نیافتن به حداقل 5 درصدی آراء حذف شد. به بیش از نیمی از کاندیدا های حزب » تولد دوباره» اصلا اجازه شرکت در انتخابات داده نشد. یکی از سد هائ «من درآوردی» برای رد کردن کاندیداها و ندادن اجازه شرکت در انتخابات به آنها این است که نخست باید امتحان زبان بدهند.

در میان تمام کشورهائی که پس از فروپاشی اتحاد شوروی در آسیای میانه بوجود آمدند، تاجیکستان تنها کشوری است که یک حزب اسلامی در پارلمان آن نماینده دارد. البته این پدیده دلیل تاریخی دارد: در 1992، اندک زمانی پس از فروپاشی، یک جنگ سخت داخلی میان دستگاه بروکراسی پیشین و هوادارانش از یک سو و نیروهای اسلامی از سوی دیگر در گرفت که چندین سال دوام یافت. هر دو طرف در نقاط مختلف کشور دارای پایگاههای نیرومند بودند. دراواسط دهه 1990 دو طرف با هم کنار آمدند و به جنگ پایان دادند. به جبهه ائتلافی نیروهای مخالف که مسلمانان در آن دست بالا را داشتند قول داده شد که در حکومت سهیم گردند. ولی در سالهای بعد رژیم موفق شد جبهه ائتلافی را اندک اندک پس براند و سرانجام بکلی از عرصه قدرت خارج سازد.

آنچه باقی ماند «حزب اسلامی تولد دوباره» است که در سال 1990 تاسیس شده بود، چندین بار غیرقانونی اعلام شد، ولی از سال1998 دوباره قانونی شد. گرچه این حزب مذهبی است ولی به هیچ وجه یک حزب اسلامی نیست. رهبری تاجیکستان این حزب را که کاملا تحت کنترل است سدی می داند در مقابل خطر واقعا موجود اسلامگرائی افراطی که می تواند بخشی از مردم، بویژه جوانان بیکار را به خود جذب کند. در میان تمام کشورهای بوجود آمده پس از شوروی، تاجیکستان دارای بالاترین نرخ نوزادان است. نه تنها رهبر مذهبی کشور، بلکه امام های مناطق نیز منتخب دولت هستند. مضمون سخنرانی های آنان از سوی مقامات دولتی تعیین می گردد. حضور جوانان نابالغ در مساجد ممنوع است.

مشکلات کشورافزون بر بیکاری گسترده و جاافتاده، عبارتند از کمبود شدید انرژی – مردم در 24 ساعت فقط 6 ساعت برق در اختیار دارند-، و فروپاشی نظام خدمات اجتماعی، بویژه خدمات بهداشتی. یکی دیگر پدیده های زینبار رفتن روس ها از تاجیکستان است. تعداد روسهای ساکن تاجیکستان در سال 1990  به 380 هزار نفر می رسید که در سال 2010 به 35 هزار نفر کاهش یافت: بیش از نیمی از آنها متخصصین و کارگران ماهر بودند.

  http://www.jungewelt.de/2015/02-28/029.php